Mityczno-rytualna sfera kultury duchowej Jakutów posiada archaiczne cechy poglądów religijnych: wiara w istnienie dusz i duchów (animizm, fetyszyzm), kult świętych zwierząt oraz ptaków (totemizm), a także możliwość wpływu ludzi na swój bądź cudzy los za pomocą rozmaitych działań o charakterze obrzędowym (magia). Wszystkie te wierzenia i kulty na przestrzeni wieków zjednoczyły się w jeden rozwinięty system szamanizmu.Najstarszy pochówek kobiety-szamanki na terytorium Jakucji datuje się na czasy neolitu. W epoce późnego kamienia, brązu oraz wczesnego żelaza powstawały petroglify – rysunki naskalne o treści związanej z szamanizmem. Można na nich zobaczyć zoomorficznych patronów i pomocników szamanów – łosie, jelenie, wilki, byki, a także samych szamanów w rogatych czapkach, z bębnami, tańczących ludzi, „podróże” do świata pozagrobowego, walki między szamanami, itd.
Nie ulega wątpliwości, iż wierzenia szamańskie Jakutów, w rezultacie życia obok sąsiednich autochtonicznym etnosów, zostały twórczo wzbogacone o nowe elementy. Kontakty te miały miejsce tak w południowej praojczyźnie, jak i obecnej historycznej ojczyźnie narodu. O złożonym charakterze szamanizmu w Syberii zaświadczają materiały naukowe.
Organiczna nierozdzielność mnogich aspektów szamanizmu trudno poddaje się naukowej klasyfikacji i z tego powodu niektórzy religioznawcy zamiast pojęć „pogaństwo” i „szamanizm” stosują terminy „religia jakucka”, dla podkreślenia, iż filarem wierzeń jakuckich są poglądy, przyjęte we wszystkich narodowych oraz światowych religiach. Szamanizm jakucki, odznaczający się lokalnym kolorytem i specyficzną strukturą, występuje w okolicach środkowej Leny i reprezentuje sobą żywotne źródło duchowego rozwoju oraz samowyrażania się etnosu. Mając rozwinięty panteon bogów i duchów, jak również kastę sprawujących kult, stał się najbardziej pożądanym „towarzystwem” końca XX – początku XXI wieku.
Początkiem tradycji religii Jakutów był powszechny kult przyrody, zjednoczenie działalności dawnej wspólnoty z kosmicznym rytmem Wszechświata […].
Szamanizm istniał dzięki rozwiniętemu i uniwersalnemu kultowi przodków. Rodowe duchy szamanów mogły obronić lub pokarać swych potomków. Sprawujący kult występował w roli sakralnego mediatora między żyjącymi ludźmi i światem duchów. Wyobrażenie „Drzewa Świata” jako osi Wszechświata ma przypominać, iż bez korzeni (przodków) nie może być korony (potomków). Tylko w kontynuacji rodowej zawiera się wyższy sens życia człowieka – tak brzmi druga podstawowa wartość, pielęgnowana w jakuckiej religii: kult Człowieka, będący zespoloną częścią z kultem Przyrody.
System szamanizmu składa się z rzędu znaków i symboli, wyrażających ideę wieczności kosmosu, w którym wszystko uporządkowano za pomocą opozycji: światłość – ciemność, żeńskie – męskie, życie – śmierć. Zasada cykliczności wszystkiego, co istnieje na ziemi stała się filarem ideowym dla mitów na temat umierających i zmartwychwstających zwierząt, szamanów, a później – bóstw. Symbolika szamańskiej tradycji posiadała logikę, właściwą wszystkim religiom. Siłę przekazywano poprzez wielość (trójgłowy orzeł), przynależność do świata zmarłych zaś – przez anormalność (jednoocy, jednoręcy, jednonodzy szamani).